برلی چیست؟

برلی: بررسی کیمیای خنثی و قدرت پنهان آن در دنیای پیپ

در دنیای گسترده‌ی تنباکو پیپ، کمتر گیاهی وجود دارد که به اندازه «برلی» (Burley) توانسته باشد جایگاهی چنین مستحکم و همه‌جانبه در قلب پیپ کش ها یا سیگاری‌های پیپ پیدا کند. این توتون پیپ که ظاهری کمی فریبنده و ساده دارد، در واقع ستون فقرات بسیاری از مشهورترین مخلوط‌های تنباکوی مدرن است. تاریخچه‌ی این گیاه اگرچه در مقایسه با تنباکوهای باستانی کوتاه است، اما تأثیرگذاری آن بر صنعت و فرهنگ تنباکو بی‌بدیل بوده است. برای درک جایگاه برلی، باید فراتر از ظاهر آن رفته و به سراغ شیمی، کشاورزی و هنر مخلوط‌سازی (Blending) برویم تا دریابیم چرا این تنباکو به «خاکستر طلایی» دنیای پیپ معروف شده است.

سرچشمه تاریخی: یک کشف تصادفی در سال ۱۸۶۴

برلی در مقایسه با انواع قدیمی تنباکو مانند ویرجینیا، نوع جدیدی محسوب می‌شود. پیدایش آن به سال ۱۸۶۴ بازمی‌گردد؛ زمانی که دو کشاورز به نام‌های جورج وب و جوزف فور، در ایالت کنتاکی با مشاهده‌ی اتفاقی گیاهی متفاوت در مزارع خود، مسیر تاریخ تنباکو را تغییر دادند. آن‌ها دانه‌هایی را از یک گیاه تنباکو در کنتاکی برداشت کردند که ویژگی‌های ظاهری عجیبی داشت؛ برگ‌های آن باریک‌تر از معمول بود و رنگی مایل به سفید و زرد داشت که با تنباکوهای رایج زمان خود متفاوت بود.

این دو کشاورز جسور، تصمیم گرفتند این دانه‌ها را در جنوب ایالت اوهایو کشت کنند. نتیجه، ظهور گونه‌ای جدید از تنباکو بود که خواص منحصر‌به‌فردی را نشان می‌داد. این گیاه جدید به فرآیند خشک‌کردن با هوا (Air-curing) پاسخی فوق‌العاده داد و به سرعت محبوبیت یافت. برلی به سرعت به یکی از مهم‌ترین محصولات کشاورزی در ایالات کنتاکی و تنسی تبدیل شد و تنها در عرض بیست سال، بیش از یک‌سوم کل تولید تنباکو در ایالات متحده را به خود اختصاص داد؛ رقمی که دو برابر تولید تنباکوی ویرجینیا در آن زمان بود. این رشد انفجاری نشان‌دهنده‌ی ویژگی‌های برجسته‌ای بود که کشاورزان و تولیدکنندگان تنباکو در این گونه جدید کشف کرده بودند: نیکوتین بالا، قند بسیار پایین و بافتی روغنی و غنی.

کشاورزی دقیق و پرزحمت: از بذر تا نهال

کشت و کار توتون برلی، فرآیندی است که نیازمند دقت، صبر و تلاش فیزیکی شدید است. چرخه‌ی حیات این گیاه در ایالات متحده معمولاً از ماه مارس آغاز می‌شود. در این مرحله، بذرهای میکروسکوپی و بسیار ریز تنباکو در سینی‌های مخصوصی که معمولاً از جنس فوم پلی‌استایرن ساخته شده‌اند، کاشته می‌شوند. این سینی‌ها در بسترهای آبی طراحی‌شده‌ای شناور می‌شوند (سیستم شناور یا Float system). برای حفظ دمای مناسب برای جوانه‌زنی، کل این سازه با پلاستیک پوشانده می‌شود تا محیطی گلخانه‌ای و گرم ایجاد شود.

کشاورزان معمولاً کاشت بذرها را به صورت فاصله‌دار انجام می‌دهند تا گیاهان در زمان‌های متفاوتی به بلوغ برسند. این مدیریت زمانی برای هماهنگی با ظرفیت کارگران و امکانات خشک‌کردن حیاتی است. پس از گذشت حدود یک ماه، بذرها تبدیل به گیاهان کوچکی با ارتفاع سه تا چهار اینچ می‌شوند و آماده‌ی انتقال به مزارع اصلی (Transplant) می‌شوند.

در گذشته، این فرآیند نیازمند کار دستی و طاقت‌فرسایی بود. کارگران تمام طول روز، در حالی که خم شده بودند، گیاهان را یک‌یکی از سینی‌ها برمی‌داشتند و در زمین اصلی می‌کاشتند. امروزه اگرچه ماشین‌های‌کاشت مکانیکی (Setters) بخش بزرگی از این رنج فیزیکی را کاهش داده‌اند، اما همچنان روزهای کاشت برای کشاورزان روزهایی طولانی و دشوار هستند.

مراقبت‌های پیوسته: تاپینگ و جست‌گیری (Suckering)

تنباکو، گیاهی حساس است که نیازمند مراقبت دائمی است. کشاورزان باید دائماً وضعیت محصول را پایش کرده، کوددهی مناسب را انجام دهند و با آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز مهاجم مبارزه کنند. با این حال، دو مرحله بسیار حساس در رشد گیاه وجود دارد که مستقیماً بر کیفیت محصول نهایی تأثیر می‌گذارد: «تاپینگ» (Topping) و «جست‌گیری» (Suckering).

در هفته‌ی هفتم رشد، جوانه‌های گل در بالای هر ساقه شروع به رشد می‌کنند. اگر این جوانه‌ها برداشته نشوند، منابع و انرژی گیاه صرف تولید گل و بذر (هدف زیستی گیاه) خواهد شد و این انرژی از برگ‌ها کاسته می‌شود. از آنجا که برگ‌ها هدف اصلی کشاورز هستند، فرآیند تاپینگ یا سرچین‌برداری انجام می‌شود. در این فرآیند، جوانه‌ی گل بالای گیاه قطع می‌شود تا انرژی گیاه به سمت رشد، ضخیم شدن و بلوغ برگ‌ها هدایت شود.

پس از تاپینگ، گیاه تلاش می‌کند با تولید شاخه‌های فرعی در محل اتصال برگ‌ها به ساقه، خود را جبران کند. این شاخه‌ها که به «جست» یا Sucker معروف‌اند، در واقع تلاشی از جانب گیاه برای تولید برگ‌های بیشتر است. اما این برگ‌های جدید کیفیت پایینی دارند و اگر چیده نشوند، مواد مغذی را از برگ‌های اصلی و باکیفیت می‌دزدند.

در گذشته، جست‌گیری به صورت دستی انجام می‌شد، اما امروزه از مواد شیمیایی برای کنترل آن‌ها استفاده می‌شود. حذف جست‌ها نه تنها برای حفظ مواد مغذی ضروری است، بلکه برای جریان هوای مناسب در بین برگ‌ها طی فرآیند خشک‌کردن نیز حیاتی است. اگر جست‌ها باقی بمانند، مانع جریان هوا شده و باعث پوسیدگی یا خرابی برگ‌ها در طی پیرایش می‌شوند.

همچنین بخوانید: پیپ رسی چیست؟

برداشت و هنر خشک‌کردن هوایی (Air-Curing)

پس از حدود پنج ماه از رشد، معمولاً در ماه اوت و گاهی اوایل سپتامبر، زمان برداشت فرا می‌رسد. روش سنتی برداشت برلی استفاده از چاقوهای تبرمانند است که ساقه‌ی گیاه را از نزدیکی خاک قطع می‌کنند. ساقه‌های بریده شده سوراخ شده و از میله‌های بلند چوبی معروف به «Tobacco sticks» آویزان می‌شوند. هر میله معمولاً حدود شش ساقه تنباکو را در خود جای می‌دهد.

سرعت در این مرحله کلیدی است. تنباکوی برده شده باید به سرعت به انبار تنباکو (Tobacco Barn) منتقل شود تا اگرچه هنوز رطوبت دارد، دچار کبودی یا آسیب مکانیکی نشود. در اینجا فرآیند جادویی «خشک‌کردن هوایی» آغاز می‌شود. برخلاف تنباکوی ویرجینیا که با گرما و آتش (Flue-curing) خشک می‌شود و قند آن کاراملی می‌گردد، برلی در محیطی با تهویه طبیعی و کنترل دمای ملایم خشک می‌شود.

این فرآیند حدود شش هفته طول می‌کشد. در طی این مدت، رنگ برگ‌ها به تدریج از سبز زرد به قهوه‌ای تغییر می‌کند. شیمیِ پیرایش هوایی بسیار پیچیده است. در طی این فرآیند، کلروفیل تجزیه شده و سنتز پروتئین‌ها و مواد آلی دیگر تکمیل می‌شود. مهم‌ترین تغییر شیمیایی در اینجا، تجزیه‌ی تقریباً کامل قندها است. برلی در پایان این پروسه، مقادیر بسیار ناچیزی قند دارد که آن را در تضاد کامل با تنباکوهای شیرین و پرقند ویرجینیا قرار می‌دهد.

پس از اتمام خشک‌کردن، ساقه‌ها به اتاقی به نام «Stripping room» منتقل می‌شوند. در اینجا برگ‌ها از ساقه جدا شده و بر اساس موقعیت آن‌ها در ساقه درجه‌بندی می‌شوند. برای تنباکوی پیپ، معمولاً برگ‌های موجود در نیمه‌ی میانی تا بالای ساقه بیشترین کاربرد را دارند، زیرا ضخامت و غنای بیشتری دارند.

شیمی برلی و خواص مخلوط‌سازی (Blending)

جرمی ریوز، رئیس بخش مخلوط‌سازی در شرکت معتبر «Cornell & Diehl»، در خصوص ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد برلی می‌گوید: «برلی به آسانی طعم‌ها را می‌پذیرد.» این جمله کلید درک محبوبیت برلی است. ساختار سلولی برلی به دلیل فرآیند خشک‌کردن هوایی، نسبت به برگ‌های بسیار روغنی تنباکوهای شرقی (Orientals) یا ویرجینیا، تخلخل و جذب‌کنندگی بیشتری دارد.

برلی می‌تواند به راحتی رطوبت، عطرها، افزودنی‌های طعمی و حتی طعم سایر تنباکوهای موجود در یک مخلوط را جذب کند. این ویژگی برلی را به یک ماده‌ی بسیار چندمنظوره تبدیل کرده است. در واقع، برلی اغلب اصلی‌ترین ماده‌ی تشکیل‌دهنده‌ی «کاوندیش» (Cavendish) است، زیرا پذیرش بالای آن نسبت به طعم‌دهنده‌ها (Flavorings) باعث می‌شود محصول نهایی عطر و طعمی یکنواخت و خوشایند داشته باشد.

از دیدگاه شیمیایی، برلی نقش «خنثی‌گر» یا «بستر» را ایفا می‌کند. جرمی ریوز معتقد است: «برلی نسبتاً خنثی است و به راحتی با طعم‌های Casings و Toppings ادغام می‌شود، در حالی که تنباکوهای همراه آن طعم‌های خاص خود را با وضوح بیشتری نشان می‌دهند و در تضاد با خنثی بودن برلی، برجسته می‌شوند.» علاوه بر این، برلی به دلیل محتوای بالای نیکوتین، «جرأت» و «قدرت ملموسی»
(Gravity of perceived strength)
به مخلوط می‌افزاید که باعث می‌شود تجربه‌ی کشیدن برای سیگاری، رضایت‌بخش‌تر باشد.

مزیت نبود قند: بدون گزش (Bite) و سوختن آرام

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های برلی که آن را از ویرجینیا متمایز می‌کند، نبود قند است. جرمی ریوز در این باره توضیح می‌دهد: «احتمال گزش (Bite) در برلی کمتر است و تمایل دارد که آهسته بسوزد، و این دقیقاً به دلیل نبود قند است.» قند به عنوان یک شتاب‌دهنده‌ی سوختن عمل می‌کند و می‌تواند عامل اصلی داغ شدن بیش از حد و گزش زبان در سیگار باشد. به همین دلیل است که مخلوط‌های ویرجینیا معمولاً باید با سرعت کمتری و با تکنیک‌های خاصی کشیده شوند تا از گزش جلوگیری شود، در حالی که برلی تجربه‌ای آرام‌تر و بخشنده‌تر را ارائه می‌دهد.

با این حال، نبود قند معایب خود را نیز دارد. ریوز می‌افزاید: «برلی ممکن است طعم یک‌بعدی داشته باشد، با تغییرات طعم کمی در طول سیگار کشیدن.» این یعنی اگر برلی به تنهایی مصرف شود، ممکن است در طول زمان برای سیگاری کمی خسته‌کننده شود. به همین دلیل است که برلی تقریباً هرگز به عنوان تنها نوع برگ در یک مخلوط برلی استفاده نمی‌شود. مخلوط‌سازان همیشه موادی را اضافه می‌کنند تا شیرینی، تندی و روشنی (Brightness) به مخلوط بیافزایند و علاقه اسموکر را حفظ کنند.

با این وجود ، برلی خالص نیز طرفداران خاص خود را دارد و طعم بکر و خاکی آن برای بسیاری لذت‌بخش است.

تفاوت بین برلی سفید و برلی تیره

در دنیای تنباکوی برلی، دو زیرمجموعه اصلی وجود دارد که درک تفاوت آن‌ها برای هر پیپ‌کاری ضروری است: «برلی سفید» (White Burley) و «برلی تیره» (Dark Burley). شرکت Cornell & Diehl که شهرت فراوانی در استفاده از برلی دارد، عمدتاً از برلی سفید مریلند و برلی تیره کنتاکی در محصولات خود استفاده می‌کند.

جرمی ریوز در تشریح تفاوت این دو می‌گوید: «برلی سفید ملایم‌تر است. بافت نرم‌تری دارد و طعم‌هایی شبیه به فندق، شکلات و کاکائو را تداعی می‌کند (یادآور می‌شود).» این نوع برلی معمولاً برای مخلوط‌هایی که هدفشان آرامش و لطافت است، انتخاب اول محسوب می‌شود.

در مقابل، او توضیح می‌دهد: «از سوی دیگر، برلی تیره (Dark Burley) از نظر نیکوتین بسیار قوی‌تر است، و خصلتی تند و خاکی (Spicy and Earthy) دارد، با طعم‌هایی از میخک و همچنین شکلات تلخ.» برلی تیره فرآیندمند تر است و اغلب برای مخلوط‌هایی که به «بادی» یا بدنه‌ی قوی نیاز دارند، استفاده می‌شود. این تنباکوها می‌توانند تعادل یک مخلوط را به کلی تغییر دهند و به آن عمقی جادویی ببخشند.

مخلوط‌های معروف و جایگاه برلی در بازار

شرکت‌های بزرگی مانند Cornell & Diehl، شهرت خود را مدیون مهارتشان در استفاده از برلی هستند. آن‌ها توانسته‌اند با بهره‌گیری از طعم‌های ظریف و لایه‌لایه‌ی این برگ، مخلوط‌های بسیار رضایت‌بخش و عطرآگینی تولید کنند. سری «Burley Flake» این شرکت، به عنوان نمادی از برتری در مخلوط‌سازی برلی، به خصوص برای کسانی که طعم‌های غلیظ را می‌پسندند، بسیار محبوب است. همچنین مخلوط‌هایی مانند «Old Joe Krantz» و «Oak Alley» از نمونه‌هایی هستند که استقبال گرمی از آنها شده است.

این مخلوط‌ها نشان می‌دهند که چگونه برلی می‌تواند هم به عنوان بازیگر اصلی در صحنه بدرخشد و هم در نقش یک بازیگر حمایتی، سایر تنباکوها را به اوج برساند. در بسیاری از مخلوط‌های «English Style» یا انگلیسی، وجود درصد کمی برلی برای تنظیم سوختن و افزودن عمق طرم ضروری است، در حالی که در مخلوط‌های «American Style» یا آمریکایی، برلی نقش اول را بازی می‌کند.

نتیجه‌گیری: ارزشی فراتر از تلاش

چه مخلوط‌های مورد علاقه‌ی شما برلی‌محور باشند و چه نه، توجه به این نکته حائز اهمیت است که زمان و انرژی سرمایه‌گذاری شده برای رشد، پیرایش و پرداخت برلی بسیار زیاد است. از لحظه‌ای که بذرهای ریز در آب شناور می‌شوند تا لحظه‌ای که برگ‌های قهوه‌ای و خوش‌عطر از ساقه جدا می‌شوند، ده‌ها نفر درگیر زنجیره‌ای از دقت و زحمت هستند. اما قطعاً این تلاش ارزشش را دارد.

هیچ تنباکوی دیگری به اندازه برلی توانایی تطبیق‌پذیری با طعم‌های همراه را ندارد، در حالی که چنین پایه‌ی طعمی غنی، فندقی و شکلاتی را ارائه می‌دهد. قدرت نیکوتین و خاصیت خنثی بودن آن، ترکیبی بی‌نظیر را خلق می‌کند که ما را بارها و بارها به سمت آن می‌کشاند. برلی تنها یک نوع تنباکو نیست؛ بلکه بستری است که بر روی آن، شیمی‌دانان و هنرمندان مخلوط‌سازی، شاهکارهای عطری خود را می‌سازند. وجود برلی در قلمرو تنباکوی پیپ، تضمینی برای تنوع، پیچیدگی و لذت پایدار است که با گذشت زمان کمرنگ نمی‌شود، بلکه با هر کشیدن، عاشقان واقعی را بیشتر با خود آشنا می‌سازد.